Quan hệ giữa Mỹ và Cuba, vốn tồn tại nhiều biến động lịch sử, đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng khi Tổng thống Joe Biden được cho là đang xem xét loại bỏ Cuba khỏi danh sách các quốc gia tài trợ khủng bố. Đây là một động thái có thể định hình lại quan hệ ngoại giao giữa hai nước, đồng thời mở ra cơ hội phát triển kinh tế và hợp tác quốc tế cho Cuba. Tuy nhiên, quyết định này cũng đặt ra nhiều câu hỏi về các yếu tố chính trị, lợi ích chiến lược và quan điểm trong nội bộ nước Mỹ.
Lịch sử quan hệ Mỹ-Cuba và danh sách ‘tài trợ khủng bố’
Năm 1982, Cuba lần đầu tiên bị liệt kê vào danh sách các quốc gia tài trợ khủng bố bởi Bộ Ngoại giao Mỹ. Lý do chính là sự ủng hộ của chính phủ Cuba đối với các tổ chức cách mạng và phong trào đấu tranh ở châu Mỹ Latinh, bao gồm việc cung cấp hỗ trợ quân sự và tài chính. Quyết định này đã kéo dài trong nhiều thập kỷ, tạo nên một rào cản lớn trong quan hệ song phương.
Dưới thời Tổng thống Barack Obama, một bước tiến quan trọng đã được thực hiện khi Cuba được xóa khỏi danh sách vào năm 2015. Tuy nhiên, vào năm 2021, dưới thời Tổng thống Donald Trump, Cuba lại bị đưa trở lại danh sách này, với lý do nước này tiếp tục hỗ trợ cho các tổ chức như FARC (Colombia) và các phong trào bị Mỹ coi là khủng bố.
Động thái của chính quyền Biden
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Biden đã thể hiện mong muốn cải thiện quan hệ với Cuba, nhưng quá trình này diễn ra khá chậm chạp. Thông tin cho rằng ông Biden đang cân nhắc xóa Cuba khỏi danh sách tài trợ khủng bố được nhiều chuyên gia đánh giá là một bước đi quan trọng nhằm khắc phục hậu quả từ chính sách của chính quyền tiền nhiệm.
Tại sao việc xóa tên Cuba lại quan trọng?
- Phá bỏ các rào cản kinh tế:
Khi Cuba nằm trong danh sách tài trợ khủng bố, nước này phải đối mặt với nhiều biện pháp trừng phạt nghiêm ngặt, bao gồm hạn chế giao dịch tài chính quốc tế và các lệnh cấm vận kinh tế từ Mỹ. Việc xóa tên sẽ giúp Cuba tiếp cận thị trường tài chính toàn cầu dễ dàng hơn, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế nội địa. - Thúc đẩy hợp tác quốc tế:
Quyết định này có thể tạo điều kiện để Cuba mở rộng hợp tác với các quốc gia khác, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế và nghiên cứu khoa học, nơi Cuba đã có những đóng góp đáng kể trên trường quốc tế. - Khôi phục lòng tin:
Việc loại bỏ Cuba khỏi danh sách có thể khôi phục lòng tin giữa hai nước, mở đường cho các cuộc đối thoại và đàm phán về các vấn đề quan trọng khác như nhân quyền, dân chủ và thương mại song phương.
Những trở ngại và phản ứng chính trị tại Mỹ
Tuy nhiên, động thái này không tránh khỏi những ý kiến trái chiều từ các bên liên quan.
- Phản đối từ phe bảo thủ:
Các nghị sĩ đảng Cộng hòa, đặc biệt là những người đại diện cho cộng đồng người Cuba tại Mỹ, có thể phản đối mạnh mẽ quyết định này. Họ lập luận rằng chính phủ Cuba vẫn duy trì các chính sách đàn áp nhân quyền và không thực hiện cải cách dân chủ. - Quan ngại về an ninh quốc gia:
Một số người lo ngại rằng việc xóa tên Cuba khỏi danh sách tài trợ khủng bố có thể gửi đi một thông điệp sai lầm, làm giảm sức mạnh của các biện pháp răn đe đối với các quốc gia khác. - Sức ép từ cộng đồng người Mỹ gốc Cuba:
Cộng đồng người Mỹ gốc Cuba, đặc biệt là tại bang Florida, nơi có ảnh hưởng lớn đến kết quả bầu cử, có thể gây áp lực lên chính quyền Biden. Đây là nhóm đối tượng luôn giữ quan điểm cứng rắn đối với chính phủ Cuba.
Lợi ích đối với Cuba và thế giới
Nếu Cuba được xóa khỏi danh sách tài trợ khủng bố, quốc gia này sẽ có cơ hội vượt qua các rào cản kinh tế hiện tại. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để cộng đồng quốc tế tái đánh giá vai trò của Cuba trên trường quốc tế.
- Phát triển kinh tế nội địa:
Việc xóa bỏ các lệnh trừng phạt sẽ giúp Cuba tiếp cận nguồn vốn nước ngoài và đầu tư quốc tế, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và cải thiện đời sống người dân. - Hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế:
Nhiều quốc gia châu Âu, Mỹ Latinh và châu Á đã bày tỏ ủng hộ việc xóa Cuba khỏi danh sách. Điều này có thể dẫn đến sự gia tăng hợp tác kinh tế, văn hóa và chính trị giữa Cuba và các nước khác. - Đóng góp trong lĩnh vực y tế:
Cuba nổi tiếng với hệ thống y tế tiên tiến và các chương trình hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này. Việc xóa tên khỏi danh sách sẽ tạo điều kiện để quốc gia này mở rộng các chương trình hỗ trợ y tế trên toàn cầu.
Việc Tổng thống Joe Biden xem xét xóa Cuba khỏi danh sách ‘tài trợ khủng bố’ không chỉ mang ý nghĩa trong quan hệ song phương Mỹ-Cuba mà còn là một tín hiệu cho thấy Mỹ sẵn sàng theo đuổi chính sách ngoại giao mềm dẻo hơn. Mặc dù động thái này có thể gặp phải sự phản đối từ nội bộ nước Mỹ, nhưng đây là một cơ hội lớn để thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển kinh tế tại khu vực Mỹ Latinh.
Quyết định cuối cùng của ông Biden sẽ phản ánh rõ nét chiến lược đối ngoại của chính quyền hiện tại, đồng thời là một bài kiểm tra đối với cam kết của Mỹ trong việc cải thiện quan hệ quốc tế. Tương lai của mối quan hệ Mỹ-Cuba, cũng như vị thế của Cuba trên trường quốc tế, đang nằm trong tay Tổng thống Biden.
